Choroba trzewna (celiakia) to autoimmunologiczna choroba jelit, której podłożem jest nietolerancja glutenu. Glutenu zawierają takie zboża jak pszenica, jęczmień, żyto i ich pochodne. Reakcja immunologiczna na gluten prowadzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, co wpływa na wchłanianie składników odżywczych. Objawy celiakii są zróżnicowane i mogą dotyczyć wielu układów organizmu.

1. Biegunka, zaparcia – częste i przewlekłe problemy z wypróżnianiem, które mogą prowadzić do odwodnienia. źródło: Leffler DA, Green PH, Fasano A. Extraintestinal manifestations of coeliac disease. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2015.
2. Bóle brzucha – dyskomfort czy bóle w okolicy brzusznej. źródło: Husby S, Koletzko S, Korponay-Szabó IR, et al. European Society Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition guidelines for diagnosing coeliac disease 2020. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2020.
3. Wzdęcia, gazy – nadmierne gromadzenie gazów w przewodzie pokarmowym. źródło: Green PHR, Cellier C. Celiac disease. N Engl J Med. 2007.
4. Niedokrwistość – spowodowana złym wchłanianiem żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12. źródło: Ludvigsson JF, Bai JC, Biagi F, et al. Diagnosis and management of adult coeliac disease: guidelines from the British Society of Gastroenterology. Gut. 2014.
5. Ubytek masy ciała lub brak przyrostu masy ciała u dzieci. źródło: Główne źródło informacji: Książka „Celiakia dla każdego” autorstwa A. Hogenauer i E. Hammer.
6. Osteoporoza – spowodowana złym wchłanianiem wapnia i witaminy D. źródło: Green PHR, Cellier C. Celiac disease. N Engl J Med. 2007.
7. Zmęczenie – ogólne uczucie osłabienia i braku energii. źródło: Ludvigsson JF, Bai JC, Biagi F, et al. Diagnosis and management of adult coeliac disease: guidelines from the British Society of Gastroenterology. Gut. 2014.
8. Objawy skórne, takie jak wyprysk herpetiformny – swędzące pęcherze występujące głównie na łokciach, kolanach i pośladkach. źródło: Bolotin D, Petronic-Rosic V. Dermatitis herpetiformis. Part I. Epidemiology, pathogenesis, and clinical presentation. J Am Acad Dermatol. 2011.
9. Zaburzenia neurologiczne, takie jak migrena, neuropatia czy ataksja. źródło: Hadjivassiliou M, Sanders DS, Grünewald RA, Woodroofe N, Boscolo S, Aeschlimann D. Gluten sensitivity: from gut to brain. Lancet Neurol. 2010.
10. Depresja i lęk – zaburzenia nastroju mogące być związane z celiakią. źródło: Carta MG, Hardoy MC, Boi MF, et al. Association between panic disorder, major depressive disorder and celiac disease: a possible role of thyroid autoimmunity. J Psychosom Res. 2002.
11. Niedobory witamin i minerałów – np. witaminy D, żelaza, kwasu foliowego. źródło: Green PHR, Cellier C. Celiac disease. N Engl J Med. 2007.
12. Opóźniony rozwój u dzieci. źródło: Husby S, Koletzko S, Korponay-Szabó IR, et al. European Society Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition guidelines for diagnosing coeliac disease 2020. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2020.

Jest wiele innych objawów i powiązań z chorobą trzewną, które mogą się różnić w zależności od wieku i indywidualnych predyspozycji pacjenta. Warto zaznaczyć, że u niektórych osób celiakia może przebiegać bezobjawowo.

Jeśli ktoś podejrzewa, że może cierpieć na celiakię, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu postawienia diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Najważniejszym elementem leczenia jest dieta bezglutenowa.